Erciyes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi

Sağlıkta Kalite Standartları | SKS-Hastane (Sürüm 6.1)

Psikiyatri Hizmetleri

SPS01.01
Psikiyatri hizmetleri ile ilgili süreçler ve süreçlerin işleyişine yönelik doküman asgari aşağıdaki bilgileri içermelidir:
o Akut ve kronik hasta kabul kriterleri
o Tedavi ve aktivite planları ile ilgili işleyiş
o Hastanın klinik/servise her girişinde, kendisine ve/veya çevresine zarar verebileceği nesneler yönünden kontrolü
o Kısıtlama uygulama kuralları
o Akut eksite hastalar ve tıbbi sorunlu hastalarla ilgili tedavi yaklaşımları
o Elektrokonvulsif Tedavi (EKT) kuralları
o Hasta ve yakınlarının bilgilendirilmesi
o Hasta ve yakınlarının rızasını almayı gerektirecek durumlar ve rıza alma süreci
o Tedavi edici ortam koşulları
o Tanı ve tedavi için gerekli görülen konsültasyon hizmetlerinin nasıl  verileceği
o Hasta ve hasta yakınlarına verilecek eğitimler
o Hastaların telefonla görüşme şekli, zamanı ve süresi
o Taburculuk işlemleri ve taburculuk sonrası takip süreci
o Adli konular ile ilgili süreçler
o Hastaların Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri, AMATEM gibi hizmet birimlerine yönlendirilmesine ilişkin süreçler 

SPS02.01
Psikiyatri hizmetlerine yönelik fiziksel alanlar, hizmet sunumu ile ilgili gereklilikler çerçevesinde tanımlanmalıdır.
Psikiyatri hizmetlerine yönelik asgari aşağıda belirtilen fiziksel alanlar bulunmalıdır:
o Rehabilitasyon alanları
o Sigara içen hastalar için sigara içme alanı
o Ziyaret için ayrılmış bir alan
o Hastaların açık havadan faydalanabilecekleri alan

SPS02.02
Hastaların kullanabileceği lavabo, banyo ve tuvalet bulunmalıdır.

SPS02.03
Hasta odalarındaki hasta sayısı, hastaların bakım ihtiyaçları, kendilerine ve başkalarına zarar verme risk düzeyleri dikkate alınarak belirlenmelidir.

SPS02.04
Odada kişisel kullanım için dolap, etajer gibi ekipman bulunmalıdır.

SPS02.05
Hasta gruplarına tahsis edilen odaların tefrişat ve renkleri ilgili hastaların tanıları ile uyumlu olmalıdır.

SPS02.06
Hasta odalarında gün ışığı ve taze hava sağlanabilmelidir. 

SPS03.01
Hastaların rehabilitasyon sürecine katkı sağlamak amacıyla, bahçede, asgari yürüyüş, oturma  ve spor alanları bulunmalıdır.

SPS03.02
Hastaların kullandığı bahçede hasta güvenliğini sağlamaya yönelik düzenleme yapılmalıdır.

SPS03.03
Bahçe güvenliği sorumluları belirlenmeli ve gün içinde düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir.

SPS04.01
Klinikte fiziki açıdan hasta güvenliğine yönelik kaçma, intihar, saldırganlık gibi riskler değerlendirilmeli ve risklere yönelik önlemler alınmalıdır.
o Tavan tek parça olmalıdır.
o Tavana monte teçhizat emniyetli veya gizli olmalıdır.
o Pencereler yarı açılır ya da açılmaz olmalıdır.
o Hasta odalarındaki eşyalar sabitlenmiş olmalıdır.
o Odada bulunan malzemeler, hasta güvenliğini sağlayacak özellikte olmalıdır.
o Yangın tüpleri, EKG cihazları, defibrilatör, serum askısı vb. mobil cihazlara yönelik güvenlik önlemleri (sabitleme gibi) yöntemlerle alınmalıdır.
o Sıhhi tesisat açıkta olmamalıdır.

SPS04.02
Hastalar, ilgili sağlık çalışanlarının sürekli gözetimi altında olmalıdır.

SPS04.03
İlaçların bulunduğu odalara giriş kontrollü olmalıdır.

SPS04.04
Kliniğe giriş-çıkışlar ve hastaların ortak kullanım alanları kamera ile izlenmelidir. 

SPS05.01
Hastanede istemli ve istem dışı (zorunlu) yatış ve taburculuk süreçlerine ilişkin kurallar  tanımlanmalıdır.

SPS05.02
Hasta yatış kararına ilişkin onay bulunmalıdır.
Rehberlik:
* 18 yaş üstü hastanın kendisinden rıza alınır.
* 18 yaş altı veya vasi tayin edilen hastalarda vasi rızası alınır.
o İstem dışı (zorunlu) yatışlarda;
*  Yatış kararı hastayı gören hekim tarafından verilir,  sağlık kurulu tarafından onaylanır ve karar mahkemeye sevk edilir.
*  İstem dışı yatışlar ilgili mahkeme kararı ile onaylanır.

SPS05.03
İstem dışı yatış kararı verilen hastaların taburculuk kararına ilişkin onay bulunmalıdır.
Rehberlik;
o İstem dışı yatışlarda;
* Taburculuk kararı hastayı gören hekim tarafından verilir ve taburculuk kararı ilgili mahkemeye bildirilir, mahkeme kararı ile onaylandıktan sonra taburculuk işlemi gerçekleştirilir.

SPS05.04
18 yaş altı hastaların yatışı çocuk ve/veya ergen kliniğine yapılmalıdır.
o Zorunlu hallerde 18 yaş altı hastalar yetişkin kliniğine yatırılacaksa uygun düzenlemeler yapılmalıdır.

SPS05.05
Hastaların taburculuk sonrası sosyal yaşama devamı yönünden planlama yapılmalıdır. 

SPS06.01
Hastaların kılık kıyafetlerinin temiz olması sağlanmalıdır. 

SPS06.02
Hastaların saç bakımı ve traşlarının yapılması sağlanmalıdır.

SPS06.03
Hastaların yeme, içme, banyo ve tuvalet ihtiyaçlarının karşılanması sağlanmalıdır.

SPS06.04
Hastaların öğün dışı yeme içme ihtiyaçları için gerekli düzenlemeler olmalıdır.

SPS07.01
Yatan hastalara yönelik, hastaların psikososyal gelişimleri için oluşturulmuş bir rehabilitasyon programı bulunmalıdır.
Rehabilitasyon programı kapsamında asgari aşağıdaki faaliyetler gerçekleştirilmelidir:
o Günaydın ve/veya sorun toplantıları
o Resim, elişi,  satranç, tavla, masa tenisi gibi faaliyetler
o Fiziksel egzersiz grupları

SPS07.02
Hasta ve yakınları, rehabilitasyon faaliyetleri konusunda bilgilendirilmeli ve teşvik edilmelidir. Bilgilendirme kayıt altına alınmalıdır.

SPS07.03
Gerçekleştirilen rehabilitasyon faaliyetleri kayıt altına alınmalıdır.

SPS08.01
Yakın gözlem gerektiren  hastalar ve durumlar tanımlanmalıdır.

SPS08.02
Yakın gözlem gerektiren hastalar bir plan dahilinde gözlemlenmelidir. 
Plan asgari aşağıdaki bilgileri içermelidir:
O Ne şekilde gözlem yapılacağı
O Gözlemin ne zaman başlayıp ne zaman biteceği

SPS08.03
Hastaların gözlemine ilişkin bilgiler kayıt altına alınmalıdır.

SPS08.04
Gözlem sonuçları değerlendirilmelidir.

SPS09.01
Hastalar ve hasta yakınlarının uyması gereken kurallar ve sorumlulukları belirlenmelidir.
o Hasta ve hasta yakınları uyması gereken kurallar ve sorumlulukları hakkında bilgilendirilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.

SPS09.02
Hasta ve yakınlarına asgari aşağıdaki konuları içerecek şekilde eğitim verilmelidir:
o Psikoeğitim
o Hastalık ve süreci
o Günlük yaşama dair öz bakım gibi detaylar
o İlaçlar hakkında bilgilendirme
o Rehabilitasyonun önemi ve gerekliliği 

SPS10.01
EKT endikasyonları belirlenmelidir.

SPS10.02
İşlem öncesi hastanın hazırlığına ilişkin kurallar belirlenmelidir.

SPS10.03
Hastaya hangi nedenle EKT yapıldığı kayıt altına alınmalıdır.

SPS10.04
EKT ünitesi, ortak kullanım alanlarından ayrı bir alanda ve sorumlular dışındaki kişilerin göremeyeceği şekilde düzenlenmelidir.
o Ünite içinde hazırlık odası, uygulama odası, derlenme odası bulunmalıdır.
o Havalandırma ve ışıklandırma sağlanmalıdır.
o Hasta mahremiyetine uygun düzenleme yapılmalıdır. 

SPS10.05
EKT ünitesinde bulunması gereken tıbbi cihaz ve malzemeler asgari aşağıdaki maddeleri kapsayacak şekilde belirlenmelidir: 
* Elektrokonvülsif tedavi cihazı
* Anestezi cihazı
* Cerrahi aspiratör
* Defibrilatör
* Monitör (EKG ve oksijen satürasyon özellikli)
* Laringoskop seti
* Entübasyon tüpleri
* Airwayler
* Ambu
* Aspirasyon sondaları
* Lüzumlu acil ilaçlar

SPS10.06
Genel anestezi alacak hastalarda açlık süresi takip edilmelidir.

SPS10.07
Hasta, işleme alınmadan önce, üzerinde işlem sırasında risk oluşturalabilecek materyal bulunma durumu açısından kontrol edilmelidir.

SPS10.08
Hasta ve ailesi EKT uygulaması ve amaçları hakkında bilgilendirilmelidir.

SPS10.09
Hastanın EKT sonrası izlemi yapılmalı ve komplikasyonlar açısından takip edilmelidir. 

SPS10.10
EKT uygulamasında alınması gereken önlemler belirlenmelidir.

SPS11.01
Adli vakalar ve mahkum hastalara ilişkin farklılık arz eden süreçler tanımlanmalıdır. 

SPS11.02
Adli vakalar ve mahkumlara yönelik süreçlerde güvenlik ve mahremiyete ilişkin uyulması gereken kurallar tanımlanmalıdır.

SPS11.03
Adli vakalar ve mahkumların bakım süreçleri belirlenen kurallar çerçevesinde uygulanmalı ve kayıt altına alınmalıdır.

SPS12.01
İntihar girişimi, sonuçlanmış intihar, eksite veya ajite hasta olması gibi öngörülemez durumlarda nasıl bir yol izleneceği belirlenmeli ve tüm çalışanlar tarafından bilinmelidir. 

SPS13.01
Taburculuk sonrası sürece yönelik hususlar ile ilgili hasta ve yakını asgari aşağıdaki konularda bilgilendirilmelidir:
o Hastanın takip ve kontrol periyotları
o İlaçların kullanımı
o Hastanın sosyal hayata katılımını teşvik etmeye yönelik rehabilite edici faaliyetler

SPS13.02
Taburculuk sonrası takip edilmesi gereken hastalar Toplum Ruh Sağlığı Merkezine (TRSM) bildirilmelidir.
o Bildirimler, hastaların ikamet adreslerine göre, ilgili TRSM'ye yapılmalıdır.
o Hastanenin kendi bünyesindeki TRSM bölgesinde ikamet eden hastaların ise, taburcu edilmeden merkezle irtibatlandırılmaları sağlanmalıdır.

SPS13.03
Hasta ve hasta yakınları, taburculuk öncesi, ilgili sağlık çalışanları tarafından birebir görüşme yöntemi ile bilgilendirilmelidir.

SPS14.01
Psikiyatri hizmet sunum sürecinde görev alan tüm çalışanlara yönelik eğitim programı asgari aşağıdaki konuları kapsayacak şekilde düzenlenmelidir:
o Psikiyatri hastaları ile baş etme
o İletişim
o Kriz yönetimi
o Ekip çalışması ve uyumu 

SPS14.02
Psikologlar tarafından çalışanlara yönelik paylaşım grup toplantıları düzenlenmelidir.  

SPS15.01
Hastaların kısıtlanmasına yönelik süreç asgari aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde tanımlanmalıdır:
o Hangi durumlarda kısıtlama yapılacağı
o Hasta ve yakınlarının kısıtlama konusunda bilgilendirilmesi
o Acil durumlarda (hangi durumlar olduğu belirtilmeli) kısıtlama sürecinin yönetimi
o Kısıtlamada kullanılacak malzemelerin tanımlanması
o Kısıtlama kararının kimin ya da kimlerin verebileceği
o Kısıtlama türüne nasıl karar verileceği
o Kısıtlamada uygulamanın başladığı ve sonlandırıldığı zamanın belirtilmesi
o Kısıtlama süresinin nasıl belirleneceği
o Hekim orderında belirtilmesi
o Kısıtlamanın devamlılığı, uzun süreli kısıtlamalarda uygulanacaklar (gevşetme, mobilizasyon gibi)
o Kısıtlama sırasında gözlemin nasıl yapılacağı ve sıklığının ne olacağı gibi.

SPS15.02
Hastanın davranışları, bilinç düzeyi, hareketsizlik nedeniyle oluşabilecek pnömoni, idrar retansiyonu, konstipasyon, dolaşım bozukluğu gibi durumlar izlenmeli ve kayıt altına alınmalıdır.